Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ‘Atık İstatistikleri-2024’ verilerini açıkladı. Türkiye genelinde 2024 yılında oluşan atık miktarı 120 milyon ton olarak hesaplandı. Araştırma kapsamındaki imalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hanehalklarında 2024 yılında 42,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 120 milyon ton atık oluştu.
BİNGÖL’DE 57 TON ATIK TOPLANDI
Toplam nüfusu 283 bin 276 olan Bingöl’de, 11 belediye bulunurken, belediyelerin hizmet verdiği nüfus 203 bin 991 olarak açıklandı. Bingöl’de 2024 yılında 57 bin 333 atık toplandığı belirtilirken, günlük kişi başı atık miktarının 780 gram olduğu belirlendi.
ATIKLAR NEREDE KULLANILDI?
İmalat sanayi işyerlerinde 4,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın %70,1'i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi, %12,1'i tesis bünyesinde geri kazanıldı veya dolgu malzemesi olarak kullanıldı veya doğaya yeniden kazandırıldı, %10,8'i düzenli depolama tesislerine gönderildi, %2,6'sı beraber yakma (ko-insinerasyon) veya yakma tesislerine gönderildi, %2,4'ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, %1,8'i işyeri sahasında depolandı, %0,1 ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan 1 milyar 61 milyon ton toplam atığın %99,99'unu mineral atıklar oluşturdu. Toplam atığın %85,1'i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, %12,5'i ocak içine geri dolduruldu, %2,4'ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,5 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın %84,6'sını kül ve cüruf atıkları, %15,4'ünü ise diğer atıklar oluşturdu. Toplam atığın %86,9'u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, %13,1'i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atıksu arıtımı vb. idari faaliyetleri sonucu 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık oluştu. Oluşan atığın %95,5'i atık işleme tesislerine gönderildi, %4,5'i diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
BELEDİYELERDE 32,3 MİLYON TON ATIK TOPLANDI
Toplam 1 401 belediyenin 1 392'sinde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Atık hizmeti verilen belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın %88,9'u atık işleme tesislerine ve %10,9'u belediye çöplüklerine gönderilirken, %0,3'ü ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kg olarak hesaplandı.
Belediyeler tarafından işletilen atıksu arıtma tesislerinde, 353 bin ton (kuru madde bazında) atıksu arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
ATIK İŞLEME TESİSLERİNDE 195 MİLYON TON ATIK İŞLENDİ
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edildi, 56 milyon tonu ise geri kazanıldı.
Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton atık, yakma tesislerinde de 448 bin ton atık bertaraf edildi.
Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı gerçekleştirildi. Kompost tesislerinde 124 bin ton atık geri kazanılırken diğer geri kazanım tesislerinde ise toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kâğıt, mineral vb. atık geri kazanıldı.
Abdulkadir BEĞSARI
