Yıpranma Payı Nedir?
Çalışanlar, “fiilî hizmet süresi zammı” uygulaması sayesinde bir yıl içinde 12 ay yerine 15 veya 18 ay çalışmış sayılabiliyor. Bu sayede hem prim günleri artıyor hem de emeklilik yaşı düşüyor.
180 Gün ve 90 Gün Yıpranma Ayrımı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), tehlike derecesine göre iki farklı yıpranma katsayısı uyguluyor:
- 180 gün yıpranma: Maden işçileri, TSK personeli, Emniyet, MİT, Sahil Güvenlik, ceza infaz koruma personeli ve radyoaktif işlerde çalışanlar.
- 90 gün yıpranma: Gazeteciler, TRT haber personeli, cam-çimento-döküm fabrikası çalışanları, termik santral işçileri, itfaiyeciler, diş hekimleri, eczacılar, hemşireler ve diğer sağlık çalışanları.
180 günlük gruptakiler her yıl için 6 ay, 90 günlük gruptakiler ise 3 ay ek prim kazanıyor.
Memurlara Özel Hesaplama
SGK verilerine göre, “8 Eylül 1999’dan önce göreve başlayan kamu görevlileri, yıpranma günlerinin tamamını primlerine ekleyebiliyor ve yarısını doğrudan emeklilik yaşından düşebiliyor. Örneğin 6 yıl yıpranma hakkı olan bir subay, 3 yıl erken emekliliğe hak kazanıyor.”
SSK’lılar Nasıl Faydalanıyor?
Özel sektörde 4A statüsünde çalışanlar için ise “önce en az 3600 prim gününü tamamlamak zorunda. Daha sonra biriktirdikleri yıpranma süresinin yarısı, emeklilik yaşını geriye çekiyor. Örneğin 4 yıl (1440 gün) yıpranma hakkı kazanan bir işçi, 2 yıl erken emekli olabiliyor.”
5 Yıl Erken Emeklilik Mümkün
En avantajlı grup, her yıl 180 gün yıpranma hakkı kazananlar. 20 yıllık hizmet sonunda:
- 3600 gün ek prim kazanıyorlar,
- 1800 gün (yaklaşık 5 yıl) erken emeklilik hakkı elde ediyorlar,
- Böylece 60 yaş yerine 55 yaşında emekli olabiliyorlar.
Bazı Meslekler ve Yıpranma Günleri
- 180 gün: Madenciler, TSK, Emniyet, MİT, ceza infaz koruma memurları, radyoaktif işçiler
- 90 gün: Gazeteciler, TRT haber personeli, cam-çimento-döküm-alüminyum işçileri, itfaiyeciler, diş hekimleri, eczacılar, hemşireler, ebeler
SGK, yıpranma süreleriyle ilgili tam listeyi resmi internet sitesinde yayımlıyor.
