Türkiye’de konut fiyatları ve yüksek kiralar, dar gelirli vatandaşlar için ciddi bir sorun olmaya devam ederken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ev sahipliği oranını artırmaya yönelik yeni bir konut modeli üzerinde çalışıldığını açıkladı. Bu modele göre, 30, 40 hatta 50 yıla varan vadelerle ev sahibi olunmasının önü açılabilir.
Avrupa’da konut sahipliği ortalaması yüzde 70 seviyesindeyken, Türkiye'de bu oran yaklaşık yüzde 56. Kiracı oranı ise yüzde 28. Hükümetin amacı, bu oranları Avrupa ortalamasına yaklaştırarak kira enflasyonunun baskısını azaltmak.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Gayrimenkul Uzmanı Olcay Selvi, dar gelirli vatandaşlar için önemli bir adım olabileceğini ifade etti. Selvi, “Sayın Şimşek’in tespiti çok yerinde. Kira enflasyonu, genel enflasyonu doğrudan tetikleyen en büyük kalemlerden biri. Bunun temel nedeni de Türkiye’de ev sahipliği oranının düşük olması” dedi.
Uzun vadeli kredi için neler mümkün?
Mevcut sistemde bankalar genellikle en fazla 10 yıla kadar konut kredisi sunabiliyor. Ancak faiz ve enflasyonun kalıcı şekilde düşmesi durumunda, 30 ila 50 yıl vadeli kredi modelleri de mümkün hale gelebilir. Bu kapsamda, devlet destekli bazı seçenekler gündemde:
Devlet, düşük faizli kredi için özel fon oluşturabilir.
Faizin bir kısmı kamu tarafından karşılanabilir.
Hazine arazileri kullanılarak arsa maliyeti düşürülebilir.
Krediye devlet garantisi verilerek özel bankalar da sürece dahil edilebilir.
TOKİ öncülüğünde sosyal konut üretimi artırılabilir.
Aylık taksit asgari ücrete yaklaşabilir
1,5 milyon TL tutarındaki bir konut kredisi için yapılan örnek hesaplamada;
%2,5 faiz oranıyla, 30 yıl vadede aylık taksit yaklaşık 37.500 TL,
Faiz %1,5’e düştüğünde ise taksit 22.600 TL civarına geriliyor.
Bu durum, iki çalışanlı bir hanede bir kişinin geçimi sağlarken, diğerinin kredi ödemelerine destek olmasıyla mümkün hale gelebilir.
Alternatif model: Arsa devletten, ödeme iki aşamalı
Olcay Selvi, farklı bir model önererek, şu ifadeleri kullandı:
“Arsa devletten sağlanacak. Vatandaş ilk 15 yıl sadece konutun bedelini ödeyecek. Sonraki 15 yılda devlet arsayı ödemeye başlayacak. Ödemeler asgari ücrete endeksli olacak.”
Konut üretimi hızlanmalı
İstanbul’da 100 metrekarelik bir evin ortalama kira bedeli 26 bin TL seviyesine çıkmış durumda. Bu da asgari ücretin üzerinde. Mevcut durumda yıllık konut üretimi 550 bin civarında. Uzmanlar, bu sayının en az 800 bine çıkarılması ve sosyal konutların artırılması gerektiğini vurguluyor.
Selvi, “İstanbul merkezinde değil ama hazine arazilerinde, TOKİ öncülüğünde yapılacak konutlarla bu sorun çözülür. Yeter ki niyet olsun” diye konuştu.
