Bingöl’de turist çekebilecek görkemli tarihi yapılar bulunmazken, ilde farklı medeniyetler tarafından inşa edilen birçok yapı da toprak altında çürüyor. Bingöl’ün tarihine ışık tutabilecek Samantepe Höyüğü, Roma ordusunun önemli kalelerinden biri olan İncesu Köyü’ndeki Citharizon Kalesi, Kuruca Köyü mevkiinde bulunan Merel Şehri gibi tarihi yapıların gün yüzüne çıkarılması için somut çalışmalar yapılmazken, ildeki tarihi mağaralar da kaderine terk edilmiş durumda.
BİNGÖL’DE BULUNAN TARİHİ MAĞARALAR
-ZAĞ MAĞARASI-
Bingöl Kültür ve Turizm Müdürlüğü sitesinde yer alan bilgilere göre, Zağ Mağarası, Murat Nehri kıyısında, Gökçeli ve Yenidal köyleri arasında sarp bir kayalıkta bulunuyor. Murat Nehri'ne bakan tarafı yerden 200-300 metre yükseklikte olan mağara, üç kat üzerine kurulmuş. Her bir katında 26 odası bulunan mağarada, katlar arası geçiş yuvarlak bacalarla, odadan odaya geçişler ise kapılarla sağlanmış. Birinci katta zahire deposu olarak kullanıldığı sanılan kuyular, alt katta oturma odaları, en üst katta iki haremlik odası mevcut. Mağara zaman içinde hasar görmüşse de şu anda 17 odası hala yapısını koruyor. Mağarada gerekli restorasyon çalışmalarının başlatılarak turizme kazandırılması yönünde yapılan çağrılar, bugüne kadar yetkili kurumlarca kulak arkası edildi.
-YEDİEVLER KAYA YERLEŞKESİ-
Bingöl-Solhan karayolu Kardeşler Köyü Yedievler Mezrası mevkiinde bulunan kaya yerleşkesinde, kayada oyulmuş odaların yanında bir de şapel (küçük kilise) bulunuyor.
Dört katlı olan kaya odalarının büyük bölümü tahrip olurken, kaya oluşumuna yapılan kaya odaların bir kısmı sağlamlığını koruyor. Kaya yerleşiminde tespit edilen 7 oda ve bir şapel bulunuyor.
-OĞULDERE MAĞARASI-
Oğuldere Köyü Mağarası ve şapel, Sancak Beldesi’ne bağlı Oğuldere Köyü’nde bulunuyor. Oğuldere kaya şapeli, Oğuldere Köyü’nün yaklaşık 2 km doğusunda ve Oğuldere Köyü’ne bağlı Kilise mezrası stabilize köy yolunun yaklaşık 500 m güneyinde yer alıyor.
-KALKANLI KÖYÜ MAĞARALARI-
Yayladere ilçesine bağlı Kalkanlı Köyü yakınlarında bulunan mağaralar, bir çok oyma sanatı ile süslenmiştir. Mağaralar ve mağaraların çevrelediği şelale turistik bir öneme sahiptir.
-KİĞI ÇİÇEKTEPE KÖYÜ MAĞARASI-
Mağara, Kiğı ilçesinin Çiçektepe köyünde, Sivri Dağı'nın eteğinde bulunuyor. Mağarada iki oda, at için yer, yemlik ve çocuk beşiği yer alıyor. Mağaranın bulunduğu yer oldukça eğimli bir yapıya sahipken, Mağara önündeki mevcut yolla Erzincan'a gidildiği rivayet ediliyor.
Bu mağara, Kiğı'nın çok eski çağlardan beri insan topluluklarına mesken olduğunu gösteriyor.
-KÜBİK MAĞARASI-
Kübik mağarası, Karlıova İlçesinin Kübik Köyü yakınlarında yer alıyor. İçinde cilalı Taş ve Tunç Devrine ait bazı kalıntılar bulunurken, duvarlarında bir takım oymalar ve işlemeler mevcut.
Abdulkadir BEĞSARI
