DEM Parti Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü, geçtiğimiz hafta Bingöl’de tutuklanan 80 yaşındaki Mehmet Zeki Sayak ile ilgili Adalet Bakanlığına soru önergesi verirken, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına da başvuruda bulundu.
Hülakü, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç tarafından cevaplandırılması istemiyle meclise sunduğu önergede, “Bingöl ilinde ikamet eden 80 yaşındaki Mehmet Zeki Sayak, 7 Mart 2025 tarihinde, sabahın erken saatlerinde ikametgahına yapılan operasyonla gözaltına alınmış ve akabinde tutuklanarak Elâzığ Cezaevi’ne sevk edilmiştir.
İleri yaştaki bireylerin, özellikle sağlık durumu gözetilmeden cezaevine gönderilmeleri, ulusal ve uluslararası hukuki düzenlemeler çerçevesinde insan hakları bağlamında ciddi ihlaller barındırmaktadır. Cezaevlerinin fiziksel koşulları ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği göz önünde bulundurulduğunda, Sayak’ın cezaevinde tutulmasının telafisi imkânsız mağduriyetlere yol açabileceği açıktır.
Bu çerçevede, 80 yaşında ve sağlık durumu bilinmeyen Mehmet Zeki Sayak’ın derhal kapsamlı bir sağlık kontrolünden geçirilerek cezaevi koşullarında kalmaya uygun olup olmadığı tespit edilmelidir. Aksi halde, bu süreç kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali niteliği taşıyacaktır” dedi.
Hülakü, Bakan Tunç’a şu soruları yöneltti:
“-80 yaşındaki Mehmet Zeki Sayak’ın sağlık durumu tutuklanmadan önce değerlendirilmiş midir? Tutukluluğa engel teşkil edebilecek bir rahatsızlığı olup olmadığına dair resmi bir sağlık raporu alınmış mıdır?
-İleri yaştaki ve sağlık açısından kırılgan bireylerin tutuklanmadan önce sağlık kontrollerinden geçirilmesine yönelik herhangi bir düzenleme veya uygulama mevcut mudur?
-Mehmet Zeki Sayak’ın cezaevi koşullarında sağlık hizmetlerine erişimi nasıl sağlanacaktır? Günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecek fiziksel yeterliliğe sahip olup olmadığı değerlendirilmiş midir?
-Cezaevlerinde yaşlı ve sağlık durumu hassas olan bireylerin tutulmasının yol açabileceği mağduriyetlerin önlenmesi adına Bakanlığınızca herhangi bir çalışma yürütülmekte midir?
-İleri yaştaki bireylerin cezaevinde tutulmasının doğurabileceği olumsuz sonuçların önüne geçebilmek adına, Bakanlığınız bünyesinde özel bir denetim ve gözlem mekanizması oluşturulması düşünülmekte midir?”
İNSAN HAKLARI KOMİSYONUNA BAŞVURDU
Hülakü, Mehmet Zeki Sayak’ın durumu ile ilgili TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına da başvuruda bulundu.
Hülakü, komisyon başkanlığına verdiği dilekçede, şu ifadelere yer verdi; “7 Mart 2025 tarihinde Bingöl’de 80 yaşındaki Mehmet Zeki Sayak, sabah saatlerinde ikametgahına yapılan baskın neticesinde gözaltına alınmış ve akabinde tutuklanarak Elâzığ Cezaevi’ne sevk edilmiştir.
İleri yaşlı bireylerin cezaevinde tutulmaları, yalnızca hukuki açıdan değil, aynı zamanda temel insan hakları ve insan onuru bakımından ciddi değerlendirmeleri gerektiren bir meseledir. Cezaevleri, yaşlı bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini kısıtlayan, fiziksel hareket kabiliyetlerini olumsuz etkileyen ve genel yaşam kalitelerini düşüren bir ortam sunmaktadır. Bu çerçevede, 80 yaşındaki Mehmet Zeki Sayak’ın sağlık durumu gözetilmeksizin tutuklanması, insan hakları açısından derin kaygılar oluşturmaktadır.
Cezaevinde tutulması halinde Sayak’ın maruz kalabileceği mağduriyetlerin başında; yeterli sağlık hizmetine erişememesi, günlük yaşamını sürdürmekte zorlanması ve fiziksel koşullara uyum sağlayamaması gelmektedir. Türkiye’de cezaevlerinde yaşlı ve sağlık durumu hassas bireylere yönelik özel bir düzenleme bulunmadığı gibi, mevcut sistemin bu gibi durumları göz ardı ettiği bilinmektedir. Oysa, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliği, yaşlı ve hasta bireylerin tutukluluğunun ancak son çare olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Sayak’ın mevcut sağlık durumu hakkında kamuoyuna açıklama yapılmaması, kendisinin sağlık kontrollerinden geçirilip geçirilmediğine dair soru işaretleri doğurmaktadır. Adalet Bakanlığı’na bağlı sağlık birimlerinin, yaşlı ve sağlık durumu kırılgan bireyler için bağımsız sağlık raporları düzenlemesi gerekmektedir. Bu doğrultuda, Sayak’ın cezaevinde tutulmaya elverişli olup olmadığının belirlenmesi ve kendisine uygun bir hukuk mekanizmasının işletilmesi gerekmektedir.
Mehmet Zeki Sayak’ın mevcut sağlık durumu göz önüne alındığında, cezaevinde kalmasının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği açıktır. Bu nedenle, cezaevinde tutulmasının önüne geçilmesi, tahliyesinin sağlanması ve adli kontrol gibi alternatif tedbirlerin değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede;
1-Mehmet Zeki Sayak’ın sağlık durumunun cezaevinde kalmaya elverişli olup olmadığının tespit edilmesi için derhal bağımsız bir sağlık raporu düzenlenmesi,
2-İleri yaştaki bireylerin tutuklanmasına ilişkin uluslararası normlar doğrultusunda bir inceleme başlatılması,
3-Cezaevlerinde bulunan yaşlı ve sağlık açısından kırılgan bireylerin durumlarının tespit edilerek, alternatif hukuki tedbirlerin uygulanmasına yönelik bir mekanizma oluşturulması,
4-Sayak’ın insan hakları çerçevesinde tahliyesinin sağlanması adına ilgili makamlarla gerekli girişimlerin başlatılması,
5-Yaşlı bireylerin cezaevine gönderilmeden önce, yaş ve sağlık durumlarına ilişkin detaylı bir değerlendirmeye tabi tutulmalarını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesi, hususlarında TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun gerekli adımları atmasını ve sürecin insan hakları çerçevesinde değerlendirilmesini talep ediyorum.”
(Haber Merkezi)
